Ortak Basın Açıklaması

12 Ekim 2021

Şehir Hastaneleri Sağlık Hakkını Yok Saydığı Gibi

Ülkenin Hukukunu, Kurumlarını ve Bütçe Hakkını Da Yok Saymaktadır

2020 yılı Sayıştay Raporu biz sağlık emek ve meslek örgütlerinin şehir hastaneleri (ŞH) muhalefetini bir kez daha haklı çıkarmıştır.

ŞH kapsamında yapılan Sayıştay denetimlerinde;

* 2019 yılı denetimlerinde tespit edilen usulsüzlüklerin 2020 yılında da devam etmesi,

* 2019 yılında tespit edilen usulsüzlüklerin şirketten tahsili konusunda idarelerin vermiş olduğu taahhüdün 2020 yılında da gerçekleşmiş olmaması,

* 2019 yılında tespit edilen usulsüzlüklere idarenin cevabı ile 2020 yılında aynı usulsüzlüğe vermiş olduğu cevapların tutarsızlığı,

* ŞH maliyetlerinin muhasebeleştirilmesinde usule aykırı uygulamalar, hesapların tam ve doğru gösterilmemesi,

* Süreç içinde değiştirilen sözleşmelerle, sözleşmelere aykırı uygulamaların ve usulsüzlüklerin de yolunun açılması. Sözleşmelerde yapılan değişikliklerle yıllar içerisinde Sayıştay raporlarında tespit edilen sorunların giderilmeye çalışıldığı izleniminin vermesi, (Ticari sır kapsamında saklı tutulan sözleşmelerin nüshaları arasındaki tutarsızlıklar tespit edilmiştir)

* ŞH kapsamında yapılan harcamaların hem genel bütçe hem de döner sermeye bütçesinde açıklara neden olması, ŞH’nin sağlığa ayrılan bütçede kambur haline gelmesi, (Sağlık Bakanlığına genel bütçe kapsamında; 58.9 milyar ödenek ayrılmış olup 65.2 milyar gider gerçekleşmiştir, döner sermaye bütçesi kapsamında da; 62.3 milyar gelir elde edilmiş, 69.4 milyar gider gerçekleşmiştir. Genel bütçe kapsamında ödenek üstü harcama 13.2 milyar, döner sermaye dönem net zararı 7.1 milyar olmuştur)

* ŞH devasa büyüklükleri yanında devasa usulsüzlükleri diğer kamu hastanelerinde Sayıştay denetimlerini engellemesi nedeniyle, (Sayıştay raporlarında ŞH usulsüzlüklerin merkezi olmuştur. Sağlık Bakanlığına bağlı 900’ün üzerinde hastanede 6 sorun tespit edilirken, 13 ŞH 31 eksiklik tespit edilmiştir)  

Şehir hastaneleri projeleri halkın sağlık hakkını yok saydığı gibi, ülkenin hukukunu ve kurumlarını, halkın bütçe hakkını da yok saymaktadır diyoruz.

Sayıştay Raporları kapsamında kamuoyuna açıklanan usulsüzlüklerin ŞH projeleri kapsamında buzdağının görünen yüzü olduğunu, uygulamada bir çok soruna, ŞH kendi varlığının usulsüzlük olması nedeniyle, ulaşılamadığı, tespit edilemediği ya da sorunların kamuoyuna açıklanmadığını biliyoruz.

Sağlık Bakanlığının 2020 yılı Sayıştay Raporu incelendiğinde raporun Şehir Hastaneleri Sayıştay Raporu olduğu gözlenmektedir.

Biz Ankara yereli sağlık emek ve meslek örgütleri olarak sağlığa ayrılan bütçenin ŞH usulsüzlükleri üzerinden 13 ŞH müteahhidine aktarılmasının, sağlık ve sosyal hizmet emekçilerinin emeğinin karşılığını almasına ve halkımızın da erişilebilir nitelikli sağlık hizmetine erişimine engel olduğunu bir kez daha ifade ediyoruz.

2020 Denetimleri Kapsamındaki Usulsüzlükler;

*  2019 yılı Sayıştay Raporunda 27 usulsüzlük tespit edilmiş olup; bu eksikliklerden “21 eksiklik yerine getirilmemiş”, “3 eksiklik kısmen yerine getirilmiş”, “2 eksiklik yerine getirilmiştir”,

* 2020 Sayıştay Raporu kapsamında 37 eksiklik tespit edilmiş olup, bu eksikliklerin 31 tanesi ŞH’deki sorunlardan oluşmaktadır,

*  ŞH’nin maliyetleri kapsamında şeffaflığı engelleyen, idarenin ŞH kapsamında borç stokunun gerçek değeri ile gösterilmediği tespit edilmiştir,

*  ŞH’de muhasebe kayıtlarında taahhüt edilen talep garanti miktar ve tutarlarının muhasebeleştirilmediği bilançoda gösterilmediği tespit edilmiştir,

* ŞH maliyetlerinin muhasebeleştirilmesinde usule aykırı uygulamalar tespit edilmiştir,

* Teminat mektuplarının muhasebeleştirilmesinde hesaba alındığı dönem döviz kurunun esas alınmadığı, fazla kayıt yapıldığı tespit edilmiştir,

* ŞH ilk kullanım bedeli hesaplanmasında bir gün fazladan hesaplanma yapıldığı tespit edilmiştir,

* Yabancı para cinsinden borçlanma oranında idarenin kendi tadil sözleşmelerini değil şirketin bildirdiği sözleşmeleri alması nedeniyle, fazladan ödeme yapıldığı tespit edilmiştir,

* Bazı ŞH dönemsel beyanlarında öz kaynak tutarının %20’den az olduğu tespit edilmiştir. Şirketlerin söz konusu dönemlerde idareye mali tablolarını sunmadıkları veya mali tabloların bir kısmını sundukları tespit edilmiştir,

* Görevli şirkete ödemenin kullanım bedelinde usule aykırı şekilde döviz kuru uygulandığı, yabancı para ile borçlanması durumunda döviz kuru düzeltme katsayısı uygulanması gerekirken, öz kaynaklarında da döviz kuru düzeltme katsayısı uygulandığı, bu düzenlemeden faydalanmak için gerekli başvurularında şirketler tarafından yapılıp yapılmadığının belirlenemediği tespit edilmiştir,

* 2020 yılının artık yıl olması nedeniyle bazı ŞH’ne fazla gün üzerinden ödeme yapıldığı tespit edilmiştir,

* KÖİ modeli ile yapılan ŞH’de şirketlerin projeleri zamanından önce tamamlamaları durumunda, fiili tamamlama ile sözleşmeler kapsamındaki tamamlama süresi kadar işletmelere artı işletme dönemi hakkı verilmektedir. Ancak firmalar yer temini yapılmadan inşaatlara başlamış ve bu süreler üzerinden revizyon yapılmamıştır. Firmalara tanınan bu ayrıcalıkla firmalar geç teslimi durumunda cezai durumdan kurtulmuş, erken tamamlaması durumunda ek işletme dönemi hakkı kazandığı tespit edilmiştir,

* ŞH projeleri kapsamında şirket sağlık tesisinin yapımı ve bünyesinde yer alan ekipmanlar için toplam sabit yatırım tutarı belirlemektedir. Toplam sabit yatırım tutarına yapım ve ekipman maliyetinden oluşmaktadır.  Ancak ŞH projeleri uygulamaya başlandıktan sonra eksik yapılan işler ve imalatlar ile görevli şirket tarafından sağlanmayan yada eksik ekipmanların toplam sabit yatırım tutarından düşmediği tespit edilmiştir. ŞH kapsamında ödemelerde toplam sabit yatırım tutarının alınması nedeniyle şirketlere fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir,

* ŞH kapsamında elektrik üretiminde %25-30 aralığında tasarruf sağlayacak trijenerasyon tesisinin kurulmaması nedeniyle idare tarafından fazla elektrik faturası ödendiği, tesisin kurulmaması nedeniyle sözleşmeler gereği bu zararın şirket tarafından ödenmesi gerekirken ödenmediği tespit edilmiştir. 2019 raporunda idarenin zararı tazmin edeceğini ifade etmesine rağmen zararın 2020’de tazmin edilmediği, aynı zararın 2020 yılında da gerçekleştiği tespit edilmiştir,

* Teslim edilmeyen yada geç teslim edilen trijenerasyon tesisinin bakım ve onarım ücretinin ödendiği tespit edilmiştir,

* Ankara ŞH’detrijenerasyon sisteminin teknik şartnameye uygun olmadığı belirtilen ihtiyacı karşılanmaması nedeniyle idarenin zarara uğradığı 2019 raporunda da belirtilen zararın şirketten tahsil edilmediği belirtilmiştir,

* ŞH sözleşmelerinin nüshaları arasında farklılık bulunması, atıf hatalarının bulunduğu tespit edilmiştir. Örneğin bir sözleşmede masraflar ve uygulanacak hukuku düzenleyen maddeler varken bir başka nüshada olmadığı tespit edilmiştir,

* Sayıştay tarafından iki ayrı yılda tespit edilen usulsüzlüğe idarenin iki farklı cevap verdiği tespit edilmiştir,

* Sayıştay tarafından tespit edilen soruna idarenin yapacağını vaad ettiği düzenlemeleri yapmadığını, kamu zararını sürekli kıldığı tespit edilmiştir,

* Şirket tarafından finansman sağlayıcılara yükümlü olduğu borçların usule aykırı şekilde idare tarafından üstlenim taahhüdünde bulunulmuş ve bu durum raporlaştırılmamış kayıt dışı bırakılmıştır. Borç üstleniminin yetkisinin Cumhurbaşkanlığı ve Bakanlıkta olmasına rağmen yetkili olmayan makamlarca imzalandığı tespit edilmiştir,

* İdarenin defaatle başvurusuna rağmen şirketlerin taşınmazlar üzerindeki irtifak hakkı ve ipotekleri kaldırmadığı tespit edilmiştir

*ŞH tamamlanmaması yada geç tamamlanması durumunda şirkete yaptırılmaların caydırıcı olmaması ek teminat alımının ve bunun aşamadaki %10’nunu geçemez hükmünün caydırıcı olmadığı ifade edilmiştir. Bugün Etlik ŞH temel atma tarihi üzerinden 7 yıl 11 ay geçmesine rağmen şirketin umursamazlığı bu caydırıcı olmayan hükümlerden kaynaklanmıştır. Yapımı devam eden ve geciken ŞH bu ek teminatın da alınmadığı tespit edilmiştir,

* ŞH kapsamında Kayseri ŞH şirket ile idare uyuşmazlık kaynaklı tahkim sorunu yaşamış daha sonra 20 günlük kullanım bedeli ve hizmet ödemeleri ödenerek şirket lehine anlaşarak tahkime gidilmediği tespit edilmiştir,

* Kayseri ŞH uyuşmazlık kapsamında geriye dönük ödemede TÜFE ÜFE oranı kullanılması gerekirken, döviz kuru üzerinden ödeme yapıldığı tespit edilmiştir,

* Şirketler yatırım döneminde şirketin KDV’den istisna tutulması karşılığında, işletme döneminde bu tutarların kira tutarından yada işletme süresinden düşmesi gerekirken, bu kapsamda işlem yapılmamıştır. Şirketlerin yatırım dönemi KDV muafiyeti ile haksız kazanç elde ettiği tespit edilmiştir,

* KDV indirimi karşılığında şirketlerden taahhütname alınmadığı tespit edilmiştir,

* Toplam sabit yatırım tutarında belirleyici olan ekipmanların ve sayıların alandaki hizmet miktarıyla uyumlu olmadığı, hizmeti aksamasına neden olduğu bu durumun kapatılan hastanelerden ekipmanlar getirilerek giderilmeye çalışıldığı tespit edilmiştir,

* %70 doluluk oranına göre hizmet alım miktarları belirtilirken bu ihtiyacı karşılayacak ekipmanın şirket tarafından getirilmemesi nedeniyle kapatılan hastanelerden getirilen eski cihazların kullanıldığı, bu cihazların bakım ve onarım maliyetlerinin nasıl karşılandığının belli olmadığı ifade edilmiş,

* ŞH arasında keyfe keder uygulamalar olduğu tespit edilmiştir. 558 yataklı Manisa ŞH bina ve arazi hizmeti yöntem beyanında hizmet ifasında kullanılacak alet ve avadanlıklar 125 kalem olarak belirlenmiş iken, 1607 yataklı Kayseri ŞH 132 kalem, 2682 yataklı Başakşehir Cam ve Sakura ŞH 48 kalemden oluştuğu tespit edilmiştir,

* Ekipman listelerinin sözleşmeler yapıldıktan sonra oluşturulduğu, bu sayıların toplam sabit yatırım tutarında revizyon şeklinde yansıyıp yansımadığının tespit edilemediği ifade edilmiştir,

* Ekipmanların teknik şartnameye uygun olmadığı, kabulünün buna rağmen gerçekleştiği ifade edilmiştir. Örneğin “sessiz kabin” için gerekli şartname şartlarına uyulmadığı, Ankara ŞH’nde teknik şartnameye uygun olmayan 14 kalem ekipmanın bulunduğu, 18 ekipmanın ise şartnameye uygun olduğu ancak sağlık hizmeti sunumu için yetersiz olduğu tespit edilmiştir,

* Teknik şartnamenin ayrıntılı hazırlanmaması hem nitelikli denetimi engellediği hem de şirketlere hareket alanı açtığı tespit edilmiştir,

* Sözleşme eklerinde bulunan ekipmanların hastanelerde bulunmadığı hastanelerde yapılan denetimlerde tespit edilmiştir. Bu ekipmanların toplan yatırım bedelinden düşürülmediği, olmayan ekipman için hem kullanım bedeli ödendiği hem de bakım onarım bedeli ödendiği ifade edilmiştir,

* ŞH eksik imalat ve ekipman sorununun tespitinde önemli olan muayene ve kabul işlemleri için gerekli evraklar komisyona verilmemiş yada eksik evraklar verildiği tespit edilmiştir,

* Konya ŞH proje 838 yatakla ihale edilmiş, inşaat sürerken gözlemciler tarafından inşaatın 1.250 yatak sürdüğü tespit edilmiş. İdarenin böyle bir talebi şirketinde başvurusu olmamasına rağmen projenin ancak 2018 yılının sonuna doğru şirketin 1250 yatak başvurusu olmuş, red edilmesine rağmen kamuya maliyet artırarak proje yapıldıktan sonra 2020 Kasım ayında 1.250 yatak şeklinde onaylanmış. Projenin kamuya maliyetinin arttırıldığı tespit edilmiştir,

* Her bir hizmet için ayrı ayrı ekipmanlar toplam yatırım tutarına eklenip maliyetler arttırılırken, işletme döneminde iki ayrı hizmet için tek ekipmanın kabulü tespit edilmiş. Eksik getirilen ekipman maliyetten düşürülmediği tespit edilmiştir,

* Bazı ŞH şantiye, işçi baraka ve iş makinaları park alanlarına bahçe bakım hizmeti verilmiş gibi gösterilerek ödeme yapıldığı tespit edilmiştir,

* Hizmet hata puanı, kesinti oranları, hizmet düzeltme süresi gibi işlemlerde şirketin güçlü kılındığı ve yeterli kontrolün sağlanamadığı ifade edilmiştir. Örnek olarak bir arıza bildirimi sonrası hizmet düzeltme süresi 6 saat olması gerekirken sisteme 120 gün olarak belirlendiği tespit edilmiştir. Şirket arıza ve sorunlarda gerekli sürede düzeltme yapmadığı takdirde kullanılmayan hizmetin maliyetinin şirketten tahsili gerekmektedir. Hizmet hata puanları ve kesintilerin doğru ve tam olarak hesaplanmadığı tespit edilmiştir,

* Şirket eksikliğinden kaynaklı hizmet aksamalarının maliyetleri kullanım bedelinden doğru kesilmediği tespit edilmiştir,

* Başakşehir Çam Sakura ŞH TPN ve Kemoterapi İlaç Hazırlama Hizmetleri için kontrol testleri yapılmadan kabul işlemleri yapılmış. Hastane açıldıktan sonra bu işlemlerin kontrollerin yapılmaması nedeniyle belirli bir süre hizmet verilmediği tespit edilmiştir,

* Bazı ŞH eksik ekipmanla kabul edildiği tespit edilmiştir, örneğin laboratuvar hizmetleri için sözleşmelerde 56 kalem cihaz varken kabul tutanağında 51 kalem cihazın bulunduğu, diğer tıbbi ekipmanda ise 19 kalem makine ekipman bulunmakta iken kabul tutanağında 16 kalem cihaz bulunduğu tespit edilmiştir,

* Şehir hastanelerinde görüntüleme hizmeti kapsamında getirilen bazı tıbbi cihazların Türkiye Atom Enerjisi Kurumundan alması gerektiği lisansı almadığı tespit edilmiştir,

* Bazı şehir hastanelerinin “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” kapsamında alması gereken belgeler gibi izin, ruhsat, lisans vb. belgelerin almadığı tespit edilmiştir,

* Açılan hastanelerde ticari alanlarının inşaatının bitirilmediği, idarenin zarara uğratıldığı tespit edilmiştir,

* Ticari alan olarak gösterilmeyen bölgelerde ticari faaliyet yapıldığı, bu alandan elde edilen gelirin kullanım bedelinden düşürülmediği tespit edilmiştir. Bu durumun 2019’da da tespit edildiği, şirketten talep edileceği belirtilmesine rağmen talep edilmediği, aynı sorunun 2020 yılında da sürdüğü ifade edilmiştir,

* Ticari faaliyet yapılan bölgelerde firma tarafından idareye ödeme yapılmadığı, Mersin ŞH’nin 1000 m2 için ödemesi gereken kira bedelini ödemediği tespit edilmiştir,

* Mersin ŞH uygulama projesinde bürüt 4600 m2 ticari alan öngörüldüğü ancak 4757 m2 alanda ticari faaliyet yürütüldüğü tespit edilmiştir,

*İdarenin kullanım bedelinde hastanenin bürüt m2 üzerinden ödeme yaptığı ancak ticari alan kira ödemelerinin net m2 üzerinden yapılmasının çelişkisi tespit edilmiştir,

* Dış ticari alan için idareye ödeme yapılmadığı tespit edilmiştir,

* Ticari faaliyet yapılan alanların iklimlendirme bedellerinin (faturalarının) idareye ödetildiği tespit edilmiştir. Elektrik tasarrufu sağlayacak tesisin kurmadığı gibi firma ticari alanının iklimlendirme faturasının da idare tarafından ödendiği tespit edilmiştir,

* ŞH’de denetleme işlemleri de kamu tarafından değil müşavir firmalara döner sermaye bütçesinden ihale ile belirlenmiş, müşavir firmalar tarafından eksik işlemlerin yapıldığı tespit edilmiştir,

*Aynı ekipmanın 2 ayrı ŞH kayıtlı olmasının ötesinde, denetim işlemleri için hizmet alımı yöntemiyle görevlendirilenaynı müşavir ve teknik personelin 2 ayrı ŞH çalıştığı gibi aynı çalışanın 3 ayrı işte çalıştığı da tespit edilmiş,

Ankara Dişhekimleri Odası

Ankara Tabip Odası

Devrimci Sağlık İşçileri Sendikası

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Ankara Şubesi