Basın Açıklaması

14 Mart 2020

Zorla Müdahale İnsan Hakkı ve Etik İlkeler İhlalidir

Grup yorum üyesi sanatçılardan İbrahim Gökçek 270, Helin Bölek 267 gündür açlık grevi eylemi yapmaktadır. Konserlerinin yasaklanmaması, İdil Kültür Merkezi’ne yönelik polis baskınlarının son bulması, Grup Yorum üyelerinin adil yargılanma hakları talepleri ile açlık grevine başlayan eylemcilerin hayati tehlikeleri tıbbi olarak en üst düzeydedir.

Cezaevinde başladıkları açlık grevine tahliye olduktan sonra devam eden Helin Bölek ve İbrahim Gökçek, 10 Mart gecesi kolluk kuvvetlerince evlerinden zorla alınarak Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne götürülmüşlerdir. Sağlık Bakanlığı’nın Sulh Hukuk Mahkemesi’ne yaptığı başvuru ileİstanbul 18’inci Sulh Hukuk Mahkemesi’nin, Türk Medeni Kanunu’nun 432’nci Maddesi’ne dayanarak Helin Bölek ve İbrahim Gökçek hakkında “zorunlu yatış” kararı verildiği anlaşılmaktadır. İradeleri dışında yapılan bu uygulama; uzamış açlık nedeniyle kırılgan ve hassas olan sağlık durumlarını daha da kötüleştireceğini belirtmek istiyoruz. Avukatlarının açıklamalarına Helin Bölek ve İbrahim Gökçek’in bilinçleriaçık, akılları yerindedir, madde ya da alkol bağımlılığı yoktur. Yapılan bu uygulama anayasaya, evrensel insan hakları hukukuna, mesleğimizin etik ilkelerine aykırıdır. 

Yaşatmaya yemin etmiş, insana saygıyı ve insan onuruna uygun davranmayı ilke edinen  bir mesleğin üyeleri olarak,hekimlere ve sağlık çalışanı olan hastane ve bakanlık yetkililerine mesleki değerlerimize ve etik ilkelere uygun davranmalarının mesleğimizin gereği olduğunu bir kez daha belirtiyoruz. Bilinci kapalı hastaya yaklaşımı gösteren Lizbon bildirgesine uygun davranılmasını vurguluyoruz ve açlık grevlerinde hekim tutumunu ortaya koyak Malta bildirgesini tekrar hatırlatıyoruz; 

- Tedavi işlemlerinde yer almasalar bile tüm hekimler güç durumdaki insanlarla olan mesleki temaslarında tıp etiğine bağlı kalmak zorundadır. Üslenmiş oldukları rol ne olursa olsun hekimler tutuklu kişilere zor uygulanmasını ve bu kişilere kötü davranılmasını önlemeye çalışmalı, böyle durumların gerçekleşmesi halinde ise protesto etmelidir.

- Hekimler kişilerin özerkliğine saygılı olmalıdırlar. Açlık grevcilerine, tedaviyi reddetmeleri halinde zorla tıbbi girişim uygulanmamalıdır. Bilinçli olarak ve gönüllülük temelindeki bir redde karşı zorla besleme uygulanması, bu yönde talimat verilmesi ya da buna yardımcı olunması kabul edilemez.

- ‘Yarar’ ilkesi, kişilerin isteklerine saygılı olmayı ve refahlarını gözetmeyi içerir. ‘Zarar’dan kaçınma ise yalnızca sağlığa yönelik zararın asgari düzeyde tutulması değil, karar verme yeterliği olan kişilere zorla tedavi uygulanamayacağı ve onları zorla açlık grevinden vazgeçirmeye çalışılmayacağı anlamına da gelir. Yararlı olma, her durumda ve her ne pahasına olursa olsun, başka belirleyenleri hiç dikkate almadan yaşamı uzatmaya çalışmak anlamına gelmez.

Hekimler, bunun zarara yol açacağı öngörülen durumlarda bile, karar verme yeterliliği olan kişilerin özerkliğine saygılı olmalıdır. Karar verme yeterliğinin kaybı durumunda ise daha önce kişi yeterliliğe sahipken tedaviye yönelik verdiği beyanlarının geçersizleştiği anlamına gelmez.

Sağlık Bakanlığı sağlık hakkını korumak ve sağlık uygulamalarını insan onuruna yaraşır biçimde yerine getirmekle yükümlüdür. Adalet Bakanlığı ise insan haklarını korumak ve hakları ihlal edilmiş insanları korumakla yükümlüdür. Görevleri tanımlanmış olan bakanlıklarınavukatlarının bildirdiği gibi açlık grevi yaptığı için iki kişininzorla hastaneye yatırılması asker polis eşliğinde hastanede tutulması, hekimleri tarafından muayene ve tedavilerine izin verilmemesi ve yakınlarının refakatçi olarak kalmasının engellenmesi ve zorla tedavi edilmesi işkencedir ve insan onuruna aykırıdır.  

Bakanlık görevlilerine sorumluluklarını hatırlatıyor, işkence ve onursuz uygulamalarına son vermeye çağırıyoruz. Helin Bölek ve İbrahim Gökçek derhal özgür kalmalı ve kendi iradelerine uygun olarak yaşamlarına devam etmelidir.  İnsan haklarına saygı demokrasi ve adalet herkesin hakkıdır ve gerçekleşmesi açlık grevlerinin sona ermesini sağlayacaktır. 

ATO İNSAN HAKLARI KOMİSYONU

TTB İNSAN HAKLARI KOLU