Ortak Basın Açıklaması
02 Haziran 2020
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Örgütleri Bölünemez, Parçalanamaz
İktidarın kamu kurumu niteliğinde tüzel kişiliği olan, anayasal güvence altında olup yasa ile belirlenmiş görevleri yerine getirmek üzere kurulmuş meslek birliklerine karşı tutum ve davranışı ilk değil ve son da olmayacaktır. Batılı demokratik ülkelerde meslek erbabının meslek odası ve birliğine üyeliği zorunludur. Ülkemizde de 1980 askeri darbesine kadar kamuda ya da serbest olarak mesleğini icra eden meslek erbabının oda ve birliğe üyeliği zorunlu idi. Ancak 1980 askeri darbe sonrasındaki antidemokratik karanlık dönemde birçok emek meslek örgütü ve dernek kapatılırken; kamu kurumu niteliğindeki meslek birlikleri ve odalarının seçim yasalarında 1985 yılında değişiklik yapıldı. Kamuda çalışan meslek erbabının üye olma zorunluluğu kaldırılarak, ekonomik olarak zor durumda bırakma gayesi güdülmüş ve meslek odalarını ve birliklerini iktidara bağımlılığı amaçlanmıştır.
2002 yılında iktidar olduktan sonra uyguladığı ekonomi politikalarına karşın; meslek birlikleri ve meslek odalarının meslektaşlarından ve halktan yana durması, toplum yararını önceleyen, doğanın tahribatının önüne geçmeye çalışan ve demokratik bir ülkede eşit yurttaşlık temelinde barış içinde yaşamayı amaçlayarak mesleki yükümlülerinin yerine getirmeleri mevcut iktidarı rahatsız etmiştir. Siyasi iktidar yasamadan kaynaklanan gücünü meslek birlikleri yönelik olarak Demokles’in kılıcı misali kullanmıştır. Kamu kurumu niteliğindeki birliklerin yasasına en son 23 Mart 2006 tarihinde müdahale edilmiş ve delege sayısı değiştirilmiştir.
Hasılı; meslek birlikleri ve odaları iktidarın politikalarına karşı toplum yararını gözeten tutum aldıkları ve söylemlerde bulundukları dönemlerde, otoriter iktidarlar tarafından yöneticilerine yönelik ya soruşturmalar açılır ya gözaltına alınır veyahutta birliklerin seçim sistemleri ile ilgili yasa maddeleri değiştirilerek zapturapt altına alma çabalarına ve baskıcı uygulamalara başvurulur. Diyanet işleri başkanlığının toplumun bir kısmını ötekileştirici söylemine karşı Ankara ve Diyarbakır barolarının tutumu siyasi iktidarı elinde bulunan Demokles’in kılıcını kınından çıkarmasına, meslek birliklerine karşı kullanmasına bahane edilmiştir. Ülkedeki seçim sistemi ve siyasi partiler yasası göz önünde bulundurulduğunda meslek birlikleri seçim yasasının gayet demokratik olduğu görülecektir. Söyle ki; tüm üyelerin katılımıyla, gizli oylama ve YSK gözetiminde, yönetime aday olan her bir adayın aldığı oya göre temsil edildiği ve üst üste en fazla iki dönem seçilme esas alan bir yasa söz konusudur.
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Ortak özellikleri:
- Anayasallık,
- Kamu Kurumu Niteliğinde olma,
- Yasayla Kurulma,
- Organlarını kendi üyeleri arasından seçme,
- Zorunlu üyelik esasına dayanma,
- Özerk olma,
- Özerk bütçeli olma
- Meslek Deontolojisini ve disiplinin belirlemek konusunda Tekel yetkisi
- Meslek mensuplarının örgütlenmesinde tekel yetkisi
şeklinde sayılabilir.
Çok sayıda meslek kuruluşu, kamusal yetkinin, kamusal denetimin, kamusal disiplinin yok olması demektir. Çok sayıda HSK, çok sayıda Cumhurbaşkanı fikri nasıl kamusallık ile bağdaşmaz ise, çok sayıda meslek kuruluşu da aynı oranda bağdaşmaz. Kamusallığın yok olması ise, önce meslek nosyonunun kendisinin, hemen akabinde ise bu mesleklerin icrasından doğrudan doğruya halkın olumsuz etkilenmesi demektir.
Türkiye’de siyasal iktidarın Dünya ticaret örgütüne GATS (Hizmetlerin Serbest Dolaşımı Anlaşması) çerçevesinde sağlık ve hukuk alanlarını çok uluslu şirketlere ve sermayeye açmayı taahhüt ettiği bilinmektedir. Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarının düzenlediği ve denetlediği meslekler, ticari faaliyet değildir. Saldırının bir diğer motivasyonunun, meslek örgütlerinin kamusallığına yönelen neoliberalizmin bu meslekleri ticarileştirmek olduğu görülmektedir.
Meslek birlikleri ve odalarının evrensel sorumlulukları arasında;
Üyelerini herhangi bir şekilde ilgilendiren tüm karar mekanizmalarında yer almak, yer verilmiyor ise katılımcı demokrasi gerekliliği çerçevesinde söz ve müdahale hakkını kullanarak eleştiride bulunarak, görüş ve önerilerini sunarak hataların önüne geçmek,
Temsil ettikleri meslek sistematiğini ilgilendiren tüm politik, yasal, hukuki ve idari süreçlere müdahil olmak,
Topluma sunulan hizmetin ve hizmet sunumuna ilişkin tüm mekanizmaların iyileştirilmesi, kusurlu noktaların geliştirilmesi ve hizmetin niteliğinin çağdaş düzeye çıkarılması noktasındaki tüm sosyo-politik süreçlerde rol almak ve müdahil olmak,
Sağlıklı bir çevrede, her yönüyle çağdaş şehir, ilçe ve köylerde, biyo-psiko-sosyal açıdan mükemmel bir etkileşim ortamında, sosyal devlet nitelikleri ile donatılmış bir anlayış içinde yaşamını sürdüren ve her açıdan eşit bireylerden oluşan sağlıklı bir toplumu işler kılmak,
ve benzeri daha bir çok görev ve sorumluluk bulunmaktadır. Ülkemizde de “meslek birlikleri ve odalarının” iktidarın ve yandaşlarının hedefinde olmalarının nedeni meslek birliklerinin yukarıda verilen görev ve sorumluluklarının bilincinde hareket etmeleri ve daha çağdaş bir toplum, daha nitelikli ve eşit bir yaşam yolundaki gayret ve çalışmalarıdır.
Sonuç itibari ile amaç siyasi iktidara bağlı, iktidarın hiç bir söylem ve eylemini eleştirmeyen, üyelerinin ve toplumun yararını umursamadan gücün yanında yer alan, akıl ve bilimin ışığında değil otoriter iktidardan aldığı emirle yol alan, nitelikten yoksun politik skandallarla dolu rant projelerini onaylamayı kendine görev sayan, mesleki ahlak ve evrensel etik ilkelerden yoksun sözde meslek birlikleri şeklinde yandaş bürolar kurmaktır.
Ancak bilinmelidir ki meslek birlikleri ve odaları kamu, özel ve sözleşmeli tüm üyelerinin de desteğini arkasına alarak demokratik ilkeler ve mesleki etik değerler ışığında mücadelesini sürdürmeye ve dayatmalara karşı durmaya devam edecektir.
Ankara Diş Hekimleri Odası (ADHO)
Ankara Eczacı Odası (AEO)
Ankara Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası (AVHO)
Ankara Tabip Odası (ATO)
