Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi 2023-2024 Mezuniyet Töreni’nde, bütün tıp fakültelerimizde okutulan Dünya Tabipler Birliği Cenevre Bildirgesi, diğer adıyla “Hekimlik Andı” yemin metninin değiştirildiği, değiştirilen metnin okutulacağı bilgisi ve yeni mezun olacak hekim meslektaşlarımızın konuyla ilgili şikâyetleri Odamıza iletilmiştir.
Daha önceki yıllarda farklı illerdeki Tıp Fakültelerimizde de benzer durumlar yaşanmış olup, hekimlik mesleğinin evrensel değerlerine aykırı bir usul eşliğinde, ayrımcılık yapmamaya dair ilkeyi açıklayan “cinsiyet, cinsel yönelim ve etnik köken” ifadeleri yemin metninden çıkarılmıştır.
Hekimin hastasına ve topluma karşı görev ve sorumluluğunun sınırlarını belirleyen Hekimlik Andı, tıp fakültesini bitiren meslektaşlarımızın göreve başlamadan önce temel mesleki değerleri koruyacaklarına dair verdikleri bir sözdür. Hekimlerin, hangi koşullarda olursa olsun, hastası hangi inanç/etnik köken/millet/politik eğilim/ırk/cinsel yönelim/sosyal duruşa sahip olursa olsun, mesleğini etik değerler ve temel insan hakları çerçevesinde yürüteceklerine dair bir bağıttır.
Hekimlik Andı, tarihsel ve hukuki açılardan, kişi ve/veya kurumların siyasal veya keyfi tutumlarına göre inisiyatif alarak üzerinde çeşitli düzenlemeler yapabileceği, sansür uygulayabileceği bir metin değildir.
Tarihsel açıdan; Eylül 1948 yılında İsviçre’de gerçekleştirilen Dünya Tabipler Birliği İkinci Genel Kurulu’nda kabul edilen Cenevre Bildirgesi’nin amacı, İkinci Dünya Savaşı’nda bazı hekimlerin tıbbı kullanarak işledikleri insanlık suçları nedeniyle hekimliğe verdikleri zararları onarmak ve bir daha olmasını engellemektir.
Bu doğrultuda “Din, ulus, ırk, parti politikaları ya da toplumsal durumla ilgili değerlendirmelerin görevimle hastamın arasına girmesine izin vermeyeceğim” cümlesi eklenmiştir. Bahsi geçen cümle evrensel insan hakları bağlamında “Yaş, hastalık ya da sakatlık, inanç, etnik köken, millet, politik eğilim, ırk, cinsel yönelim, sosyal duruş ya da başka herhangi bir etkenin, görevim ve hastam arasına girmesine izin vermeyeceğim” şeklinde yenilenmiştir. Bildirge son olarak 2017 yılında güncellenmiştir ve Dünya Tabipleri Birliği’nin hekimlik mesleğinin etik değerlerini koruyan en titiz, en temel ve en tutarlı belgesidir.
Hukuki açıdan; Türk Tabipleri Birliği’nin 28 Haziran 2014 tarihinde yapılan 64’üncü Büyük Kongresi’nde bu konu ele alınmış; Dünya Tabipler Birliği Cenevre Bildirgesi’nin tüm ülke çapında “Hekimlik Andı” olarak kullanımının sağlanmasına karar verilmiştir. Resmi Gazete’de 28.4.2004 tarih ve 25446 sayı ile yayımlanmış olan Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin “t” bendinde “Belirlenmiş tıbbi etik değerler ile Türk Tabipleri Birliği ve/veya Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından benimsenen uluslararası belgeler ve kurallar dışında davranışta bulunmak” fiili işlenmesi durumunda geçici olarak meslekten alıkoyma cezası gerektirmektedir.
Ankara Tabip Odası olarak, hekimlik mesleğinin kolektif hafızası eşliğinde onlarca yıllık birikimle oluşturulan Hekimlik Andı’nın, evrensel olarak kabul görmüş orijinal halinin yemin törenlerinde okutulmasını güçlü bir şekilde talep ediyoruz.
Bu noktada konuyla ilgili Türk Tabipleri Birliği Etik Kurul görüşünün kamuoyu ile paylaşılmasını gerekli görüyoruz.
Ankara Tabip Odası Yönetim Kurulu
Hekimlik Andı ile İlgili Etik Kurul Görüşü için tıklayınız
