Adli Tıp Uzmanları Derneği Otopsi Çalışma Grubu'nun sorumlusu Doç. Dr. Murat Nihat Arslan'ın hazırlamış olduğu "Deprem Sonrası Adli Tıbbi Kimliklendirme Çalışmaları" başlıklı metni sizlere paylaşıyoruz.

DEPREM SONRASI ADLİ TIBBİ KİMLİKLENDİRME ÇALIŞMALARI

İlk kimliklendirme çalışmaları kişinin tıbbi kimlik özellikleri ile yapılmalıdır. Bu çalışmalar en hızlı sonuç verebilecek çalışmalardır. Cenazelerin tanınabilecek durumda olanlarında en hızlı kimliklendirme yöntemi fotoğraflama ve yakınlarına teşhis ettirilme şeklindedir. Kimliklendirilmiş olsa bile her ölenden mutlaka kan örneği alınarak kimliklendirme çalışmaları tamamlanana kadar uygun şartlarda muhafaza altında tutulmalıdır.

İKİ ANA BİRİM OLUŞTURULMALI

Bunlardan birincisi bilgileri kaydedecek birim diğeri de kayıp yakınlarından bilgi toplayacak ve toplanmış bilgilerle eşleştirecek birimdir.

KAYIT ve KİMLİK TESPİT BİRİMİ

1.Tüm ölenler için bir kayıt sistemi oluşturulmalı (Excel gibi).

2.Her bir ölen kişi için sade bir kodlama sistemi yapılmalı (Örnek: Apartman Adı + ölen numarası)

3.Her ölen kişi için aşağıdaki bilgiler kayıt altına alınmalıdır.

a. Üzerinde kimlik belgesi var mı, varsa buna göre ismi nedir

b. Hangi binadan çıkarılmış

c. Yüzü tanınır durumda mı

d. Cinsiyeti, görünürdeki yaşı, tıbbi kimlik özellikleri (Boy, ağırlık, saç rengi vb)

e. Vücudunda kimlik belirlemek için faydalı olabilecek tıbbi kimlik belirteçleri var mı

4.Tüm ölenlerin yüzü tanınır şekilde fotoğraflanmalı ve kayıt sistemine de yazılacak şekilde her bir fotoğraf kodlanmalı/klasörlenmelidir. Her bir fotoğrafta, en başta verilen kodlama sisteminin de görünür olması gerekir.

5.Yüzü tanınır durumda olmayan cenazeler için vücudunda tanımlamaya faydalı olabilecek tıbbi kimlik bulgusu var ise bu bulgular fotoğraflanmalı ve kodlama sistemine göre muhafaza altına alınmalı/klasörlenmelidir.

6.Her bir ölenden kan örneği alınarak verilmiş kodlama ile etiketlenmeli ve soğuk zincir kurallarına göre muhafaza altına alınmalı (mümkünse FTA kartı, değilse K2EDTA’lı tüp)

7.Daha geç dönemde, kan örneği alınması mümkün değil ise daha derin dokulardan (özellikle kemiğe yakın kas dokusundan -kan içerebilecek- örnekleme yapılıp soğuk ortamda muhafaza alınmalıdır)

8.Ölenlerin kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra cenaze torbalarına da aynı kod yazılarak soğuk hava deposuna ya da soğutmalı kamyonlara sistematik bir şekilde yerleştirilmelidir.

9.Oluşturulan kayıt sisteminde cenazenin hangi soğuk hava deposuna ya da soğutmalı kamyona kaldırıldığı bilgisi not edilmelidir.

10.Bu birim kayıp yakınları ile iletişim birimi ile sürekli temas halinde olmalı verileri sistematik aralıklarla aralarında paylaşmalıdırlar.

KAYIP YAKINLARI İLE İLETİŞİM BİRİMİ

1.Bu birimde kayıp yakınlarından kayıp kişinin

a. Hangi apartmanda olduğu

b. Cinsiyeti, yaşı, belirleyici tıbbi özelliği olup olmadığı

c. Deprem olduğundan beri hiç haber alınıp alınmadığı bilgileri alınmalıdır.

2.Kayıt ve Kimlik tespit biriminden düzenli aralıklarla çekilmiş olan fotoğraflar sistematik bir şekilde alınarak kayıp yakınlarına gösterilmeli (bir ekrandan yayımlanmak şeklinde değil, kayıp yakınından alınan bilgilere göre hedefe yönelik fotoğraflar gösterilerek)

3.Fotoğrafla tanımlama yapılabildiyse cenazenin hangi soğuk hava deposunda ya da soğutmalı kamyonda olduğu bilgisi alınarak kayıp yakınları buralara yönlendirilmelidir.

4.Bu birimde fotoğrafların gösterilebileceği yeterli sayıda bilgisayar ve benzeri ekipman sağlanmalıdır.

Fotoğraflardan tanınabilmesi durumunda kayıp yakını buraya yönlendirilerek ölenin yüzü ve/veya tüm tıbbi kimlik bulguları mutlaka gösterilerek kimliklendirme yapılmalıdır. Kimliklendirme yapıldığında mutlaka kayıt sisteminde bu bilgi not edilmelidir.

Kayıp yakını ölenin öz anne, baba ya da çocuğu ise kan ya da ağız içi sürüntü örneği alınmalıdır. Ölen erkekse ilk tercih olmamakla birlikte erkek kardeşinden de kan ya da ağız içi sürüntü örneği alınabilir. Bu örnekleme daha sonra ortaya çıkabilecek karışıklık olasılıklarını çözmede faydalı olacaktır.